Soort
 

Innovatief op het gebied van techniek en samenwerking.

Doel

De meest groene en duurzame weg van Brabant aanleggen.

Achtergrond

De N69 loopt vanaf de Belgische grens naar Eindhoven, dwars door diverse dorpskernen heen. Niet alleen is dat erg onveilig, het zorgt ook voor overlast. Toch was een oplossing niet zomaar gevonden. De weg is immers al jaren onderwerp van discussie. Het kantelpunt kwam in 2012. Toen is, dankzij een brede-belangenbenadering, een groot akkoord gesloten met zo’n 25 verschillende partijen. Hierin werden niet alleen de voorwaarden voor de Nieuwe Verbindingsweg N69 vastgelegd die de verkeersveiligheid moesten verbeteren en sluipverkeer zouden ontmoedigen. Maar ook dat het omliggende gebied een impuls zou krijgen op het gebied van landbouw, cultuur en recreatie. Anders gezegd: de ruimtelijke kwaliteit van het ontwerp moest gemaximaliseerd worden.
Boskalis Nederland heeft deze uitdaging opgepakt en sleepte samen met de provincie eerder dit jaar de prijs Duurzame Parel 2021 van de Green Deal Duurzaam GWW in de wacht.

Korte omschrijving

Bij het in de markt zetten van de aanbesteding heeft de Provincie Noord-Brabant ervoor gekozen om de inschrijvers uit te dagen op hun onderscheidend vermogen via de ‘Best Value’ methodiek. Daarbij speelt vooral de kwaliteit van het ontwerp een grote rol. De Provincie was op zoek naar een partij die niet alleen alle risico’s kan beheersen en waar mogelijk zelfs kan verlagen, maar die tegelijkertijd ook kansen kon aanbieden op het gebied van duurzame en innovatieve oplossingen bij de aanbesteding en uitvoering.

Bij de aanbesteding werd om een aantal stukken gevraagd, waaronder een kansendossier. Hierin was het mogelijk om innovatieve aanbiedingen te doen die buiten de aanneemsom vallen. Als je een mooie kans aanbiedt die vrij veel geld kost, zou je jezelf daarmee uit de markt prijzen. Dat werd op deze manier voorkomen. Overigens kreeg alleen de Provincie deze kansen te zien. Zo kon elke aanbieder transparant zijn in het presenteren van zijn plannen, zonder dat hij bang hoefde te zijn om de concurrentie hiermee in de kaart te spelen. Naast het kansendossier werden de plannen getoetst op de prestatie, de risico’s, de sleutelfunctionarissen en de CO₂-prestatieverklaring.

De Provincie Noord-Brabant past Social Return (SR) als bijzondere uitvoerings- en contractvoorwaarde toe bij nieuw aan te besteden contracten. Dit betekent dat zij van opdrachtnemers verwacht dat zij mensen die moeilijk toegang hebben tot de arbeidsmarkt ook een kans op werk bieden. Dat kan bijvoorbeeld door kandidaten in dienst te nemen, maar ook door mensen voor te bereiden op duurzame deelname aan de arbeidsmarkt. De omvang van SR op het project N69 heeft geresulteerd aan werkplaatsen met een volume van € 400.000,-

Wijze van uitvoeren

Boskalis pakte de uitdaging voor de nieuwe N69 op en kwam met een spraakmakend ontwerp. Niet alleen wisten zij de CO₂-uitstoot met 25 procent te reduceren ten opzichte van het referentieontwerp. Ook realiseerden zij in hun plan een energieneutrale weg door integratie van zonnepanelen in de geluidsschermen van twee grote beekdalbruggen. Die leveren, in combinatie met een dimfunctie voor de verlichting, samen meer op dan nodig is voor de verlichting en pompinstallaties van de weg in de gebruiksfase. Bovendien realiseerden zij in het plan toonaangevende innovaties op het gebied van hoogwaardige toepassing van hergebruikte materialen, zoals in geluid reducerend asfalt en constructieve beton. Alle toegepaste materialen zijn opgenomen in een materialenpaspoort, om bij einde levensduur te kunnen helpen bij mogelijke hoogwaardig hergebruik.
Om ook een meerwaarde te bieden aan de natuur en biodiversiteit rond de Nieuwe Verbinding N69 zijn diverse maatregelen, zoals extra faunapassages en hopovers, in het plan opgenomen. Tijdens de realisatie is voortdurend contact onderhouden met alle stakeholders over de verschillende stappen in het project. Juist die transparantie zorgde ervoor dat het proces in de uitvoering soepeler verliep.

Innovaties

In het project zijn een aantal toonaangevende innovaties toegepast: 
* Bij de twee Beekdalbruggen is de slankheid van het ontwerp van de kunstwerken geoptimaliseerd, waardoor een aanzienlijke besparing van beton en staal is gerealiseerd. Door de slankheid gaan ze bijna volledig op in de omgeving en komen ze zeker niet dominant over.
* In de nabij gelegen fietsbrug werd geopolymeerbeton gebruikt, met granulaat  en vulstof gewonnen uit thermisch gereinigde asfalt als alternatief voor zand en grind. Dat was voor een overspanning van 15 meter nog nooit toegepast en is bovendien honderd procent circulair.
* Bij de aanleg van verdiepte liggingen zijn de ontwerpen geoptimaliseerd door een folieconstructie toe te passen in plaats van een betonconstructie met damwanden ten behoeve van de grondwaterkering.
* Het asfalt dat voor de nieuwe weg wordt gebruikt, is voor zeventig procent van materiaal dat is gewonnen uit gerecycled asfalt.
* De innovatieve deklaag wordt daarnaast met een lagere temperatuur verwerkt hetgeen de uitstoot van CO₂ verlaagt.

Geleerde lessen

+ Eén van de dingen die de Provincie van dit traject leerde was dat je bij een project zoals de aanleg van de Nieuwe Verbindingsweg N69, werkelijk iedereen moet betrekken. Niet alleen binnen het eigen (IPM-)team of met elkaar als opdrachtgever en opdrachtnemer. Maar ook in de eigen interne organisatie (ambtelijk en bestuurlijk) en stakeholders zoals gemeenten, vergunningverleners en omwonenden. Het is niet iets dat vanzelfsprekend is, maar vraagt om samenwerking op diverse terreinen.
+ Een andere les die de Provincie leerde was dat je door in contracten meer ruimte te bieden voor duurzaamheid, je in de toekomst meer projecten mogelijk maakt waarbij de deelnemende partijen gezamenlijk het risico dragen.