MKI-score, MKI-waarde, en ECI-calculatie: Het begrip MKI kan op zichzelf staan.
In de praktijk wordt vaak gesproken over MKI-score of MKI-waarde. Allen hebben
dezelfde betekenis. In het Engels wordt de term Environmental Cost Indicator gehanteerd, afgekort als ECI.
Een Levenscyclusanalyse (LCA) vormt de basis van de MKI. Omdat het lastig is om een individueel LCA-milieuprofiel te interpreteren en te vergelijken met andere LCA-milieuprofielen, is er een gestandaardiseerde methode ontwikkeld om de uitkomst van een LCA om te rekenen naar een financiële waarde. Deze financiële waarde is de MKI. De MKI is altijd uitgedrukt in één getal, waardoor het resultaat van een LCA-berekening
wel gemakkelijk te vergelijken is.
De MKI wordt berekend door de milieueffecten, afkomstig uit de LCA-berekening, te vermenigvuldigen met een financiële waarde, en deze vervolgens op te tellen. Deze financiële waarden zijn voor elk milieueffect vastgesteld en gestandaardiseerd door het toenmalige Ministerie van Verkeer en Waterstaat, en omvatten de verwachte maatschappelijke kosten om de optredende milieueffecten ongedaan te maken.
Hoe lager de MKI-waarde, des te minder schadelijke milieueffecten. Er dient dus
een zo laag mogelijke MKI-waarde nagestreefd te worden.
Er zit een groot verschil tussen de weegfactoren omdat bijvoorbeeld is bepaald dat de emissie van een kg CFK-11 eq. (trichloorfluormethaan equivalent) hogere
maatschappelijke kosten met zich meebrengt dan een kg CO2eq. (koolsfofdioxide
equivalent) of SO2 eq (zwaveldioxide equivalent).
Diverse duurzaamheidsinstrumenten maken gebruik van MKI-gegevens om te komen tot een score. Dit betreft DuboCalc, maar ook GPR, GreenCalc en Breeam. Het berekenen van de milieueffecten van een project is sinds 2012 een verplicht onderdeel van het Bouwbesluit.
Scope MKI
De scope van een (gevraagde) MKI is altijd te herkennen aan de letter en cijfercombinatie die erbij staat vermeld. Deze volgt de indeling van de fases zoals gehanteerd bij een LCA.
Gebruik
De MKI kan zowel als eis, criterium, of een combinatie hiervan worden meegenomen in een aanbesteding. En hierbinnen op product of contractniveau. In alle gevallen worden inschrijvers ertoe aangezet om duurzamere alternatieven te selecteren. Daarbij geldt veelal dat hoe meer ruimte er in een contract wordt geboden, hoe groter de milieuwinst kan zijn.
- MKI als eis
De aanbestedende dienst kan een MKI als eis stellen door voor alle inschrijvers een maximale MKI-waarde in de aanbestedingsstukken op te nemen. Inschrijvers met een hogere MKI-waarde worden terzijde gelegd. Inschrijvers met een lagere MKI-waarde voldoen aan de eis, maar worden hier niet voor beloond. Bij MKI als eis is het aan te bevelen een uitdagende, maar voor de markt haalbare MKI-waarde te hanteren. Bijvoorbeeld met een MKI-waarde die lager ligt dan de MKI-waarde uit een referentieberekening. Alleen dan heeft een MKI als eis een toegevoegde waarde in een aanbesteding.
- MKI als criterium
Als de MKI als gunningscriterium wordt meegenomen, dan worden inschrijvers beloont die oplossingen aandragen met een lage milieu-impact. Inschrijvers voegen bij hun inschrijving de MKI-waarde van hun oplossing toe en in het gunningsmodel wordt gunningsvoordeel toegekend aan inschrijvers met lagere MKI-waarden. Gunningsvoordeel kan bijvoorbeeld bestaan uit meer punten of meer fictieve aftrek. Voorwaarde is uiteraard dat sprake is van het gunningscriterium beste prijskwaliteitverhouding of laagste kosten op basis van
kosteneffectiviteit.
- MKI als eis én als criterium
Door MKI zowel als eis en als wens in een aanbesteding mee te nemen, wordt een maximale milieu-impact geborgd en worden inschrijvers beloont die beter presteren op het gebied van milieueffecten. De combinatie van MKI als eis en wens wordt in de praktijk het meest gehanteerd.
- MKI op productniveau
Bij een MKI op productniveau wordt de scope van de gevraagde MKI beperkt tot 1 product of een veelvoud van een enkel product (of beperkte set producten).
Een MKI op productniveau is altijd gebaseerd op een LCA van een verklaarde eenheid of een functionele eenheid. Een MKI op productniveau maakt de vergelijking op duurzaamheid van producten makkelijk en is ook goed bruikbaar in de verkennings- of oriëntatiefase van een inkoop. Er kunnen MKI's uit de NMD of van een leverancier gebruikt worden.
- Een verklaarde eenheid is een producteenheid uitgedrukt in
een bepaalde grootheid, zoals: gewicht, volume, oppervlakte of
lengte; b.v. een kubieke meter beton, een vierkante meter plaatstaal,
een liter brandstof, een ton asfalt, een meter rioolbuis, etc.
- Een functionele eenheid is een producteenheid die een specifieke
functie vervult, b.v. een raam, een trap, een cilinderslot, een
lantaarnmast, een armatuur, een lamp, etc.
- MKI op contractniveau
Een MKI op contractniveau is gebaseerd op een LCA-berekening die ontstaat door de som van alle product-MKI’s die voor het uitvoeren van het contract nodig zijn, te vermenigvuldigden met de uitgevraagde of benodige hoeveelheden en daarbij opgeteld de transporten en processen benodigd voor de uitvoering van het contract. Voor een MKI-berekening op contractniveau wordt vaak een rekenprogramma als DuboCalc gebruikt.
Ook bij een MKI op contractniveau kan er een beperking in de scope worden meegegeven op basis van het zwaartepunt van de te verwachten MKI. Los van de fasen kunnen daarbij alleen bepaalde onderdelen of objecten van een project worden gekozen. Zo wordt ook rekening gehouden met het beperken van de inspanning in een tenderfase.
Handreikingen en instructies voor het aanbesteden met MKI
Er zijn verschillende handreikingen voor het aanbesteden met MKI. Zie ondermeer:
Ook zijn er introductiesessies en cursussen. Vanuit INDUSA zullen we in samenwerking met IPO-P12, CROW en WOW er binnenkort ook een organiseren.
Relatie met CO2-emissie
De CO2-emissie bepaald voor een belangrijk deel de hoogte van de MKI. Omdat diverse overheden, waaronder de provincie Noord-Brabant, intern moeten rapporteren over de CO2-emissie reductie kiezen (of kozen) ze er voor om niet de MKI maar de CO2-footprint te gebruiken. Ook dat kan op een vergelijkbare manier, met gebruikmaking van instrumenten als LCA's en DubuCalc. Op dit moment wordt deze keuze heroverwogen in het kader van het uniformer organiseren van de marktvraag.