Gehele levenscyclus
Met de gehele levenscyclus van een product of activiteit wordt bedoeld van de winning van grondstoffen via productie en (her)gebruik tot en met afvalverwerking. Oftewel: van de wieg tot het graf. Omdat het hierbij gaat om een keten van processen wordt LCA beschouwd als een vorm van ketenanalyse.
Onderscheiden fases
Op het meest abstracte niveau zijn er bij LCA vijf fases te onderscheiden.
- Productiefase (A)
- Bouwfase (A)
- Gebruiksfase (B)
- Sloop- en verwerkingsfase (C)
- Mogelijkheden voor hergebruik, terugwinning en recycling (D)
Binnen deze vijf levensfases worden nog meer gedetailleerdere (sub) levensfasen onderscheiden. Zie de bijgaande afbeelding. Een LCA gaat uit van een kringloop en kan zo worden weergegeven.
Per levensfase wordt in de LCA de gebruikte energie, grondstoffen, vrijgekomen afval en emissies berekent.
Milieuprofiel
De uitkomst van een LCA-studie is een milieuprofiel: een soort scorelijst met milieueffecten. Aan het milieuprofiel is te zien welke milieueffecten de belangrijkste rol spelen in de levenscyclus. Dit milieuprofiel kan in één enkele objectieve maatstaf worden uitgedrukt. Voor projecten in de grond-, weg- en waterbouw is dat de [MKI].
Gebruik LCA
Een LCA kan gebruikt worden:
- ter beoordeling en onderbouwing van de duurzaamheidsscore van een product of activiteit. Deze beoordeling/onderbouwing kan bijvoorbeeld gebruikt worden om een product of activiteit aan te melden bij de Nationale Milieudatabase (NMD) en kan aan opdrachtgevers verstrekt worden als bewijsmateriaal bij aanbestedingen.
- om de bedrijfsvoering te verbeteren. De effecten met de grootste impact kunnen dan met voorrang worden aangepakt. Ook kan van tevoren worden berekend of een maatregel effectief zal zijn. In combinatie met aanverwante instrumenten kan LCA een concreet beeld opleveren van de mogelijkheden voor aanpassingen van de bedrijfsvoering. Ook de consequenties van verschillende alternatieven kunnen systematisch in beeld gebracht.
Eisen aan de LCA
Het is belangrijk voor aanbestedende diensten om een LCA te vereisen die volgens een gestandaardiseerde methode is berekend. De volgende punten zijn daarbij van belang:
- Een LCA dient opgesteld te zijn of worden volgens de ISO14040-44, EN 15804, de Bepalingsmethode en eventueel de vigerende [PCR]. Hierdoor is gewaarborgd dat de LCA volgens dezelfde aannames en met gelijke forfaitaire waarden wordt opgesteld. Alleen zo zijn de uitkomsten van LCA-berekeningen één op één met elkaar te vergelijken
- In de richtlijnen EN15804 is ook bepaald dat een LCA ouder dan vijf jaar ongeldig is, en dat gebruik van bepaalde databases is verboden.
- De LCA dient geverifieerd te zijn of te worden door een onafhankelijk LCA-deskundige. Voor gebruik binnen Nederland is de lijst met erkende verificateurs op de site van de NMD te vinden. Zie hieronder voor de link.